2022_GR_00167 - Regionaal mitigatieplan Waasland in het kader van het Burgemeestersconvenant en het project Waasland Klimaatland - voorstel tot goedkeuring

Klimaatverandering

We worden steeds vaker geconfronteerd met de gevolgen van de klimaatverandering, die als vaststaand feit werd erkend door het Intergouvernementeel Panel voor Klimaatverandering (IPCC). Het IPCC heeft tijdens de laatste klimaatconferentie in Glasgow (najaar 2021) nog benadrukt dat dit in grote mate wordt veroorzaakt door het energieverbruik van de mens en meer bepaald door het verbranden van fossiele brandstoffen. 

De Europese Commissie en het Europese Parlement willen de CO₂-uitstoot drastisch verminderen en streven zelfs naar CO₂-neutraliteit tegen het jaar 2050. We verwijzen daarvoor naar het Europese programma “Green Deal” en naar de “Europese Klimaatwet”. Om die doelstellingen te bereiken, rekent Europa op de nationale, regionale en lokale overheden om lokale stakeholders en burgers tot emissiereductie en klimaatadaptatie te motiveren. Daarom lanceerde Europa het Burgemeestersconvenant, waarvoor steden en gemeenten zich vrijwillig kunnen engageren. De ondertekenaars van dit engagement delen dezelfde visie tegen 2050: het versnellen van het koolstofvrij maken van hun gebieden, zich wapenen om klaar te zijn voor de onvermijdelijke effecten van de klimaatverandering en hun inwoners toegang verzekeren tot veilige, duurzame en betaalbare energie.

Het Burgemeestersconvenant (Covenant of Mayors)

Door het ondertekenen van het Burgemeestersconvenant engageren steden en gemeenten zich om tegen 2030 minstens 40% minder broeikasgassen uit te stoten t.o.v. 2011, en een adaptatiebeleid te ontwikkelen. De ondertekenaars verbinden zich ertoe om, binnen de twee jaar na ondertekening, een Actieplan voor Duurzame Energie en Klimaat (Sustainable Energy and Climate Action Plan of SECAP) op te maken. In dat plan wordt een CO₂ nulmeting voorzien en een klimaatrisico- en kwetsbaarheidsanalyse als basis om acties uit te werken. De gemeenten rapporteren elke twee jaar aan Europa over de vooruitgang van hun acties.

Samen met de 10 andere Wase gemeenten bij Waasland Klimaatland besliste onze gemeente in  2020 om samen als groep de doelstellingen van het Burgemeestersconvenant 2030 te onderschrijven. Concreet betekent dit dat de projectpartners zich engageerden tot het opmaken van één regionaal actieplan (= joint SECAP) waarin wel nog lokale accenten kunnen gelegd worden. Zo engageerden alle 11 gemeenten zich om de CO₂ reductiedoelstelling van 40% tegen 2030 te behalen, alsook om maatregelen te nemen om de effecten van de klimaatverandering te verzachten (adaptatie). Het regionaal adaptatieplan werd door de gemeenteraad goedgekeurd in zitting van 24 februari 2022. Nu dient het mitigatieplan goedgekeurd te worden door de gemeenten, Interwaas en de provincie Oost-Vlaanderen.

Inhoud mitigatieplan

Het mitigatieplan bestaat uit 8 delen:

• context en analyse van de regio (huishoudens, mobiliteit, economie en voeding);
• CO₂-nulmeting totaal, huishoudens, mobiliteit, economie en voeding;
• toekomstscenario;
• strategische doelstellingen;
• actieplan;
• participatie;
• partnerschappen;
• vervolgtraject.

Het mitigatieplan is het resultaat van verschillende participatie- en feedbackmomenten. Er werden per thema werkgroepen georganiseerd voor de lokale experten en stakeholders en er werd een voorstelling gegeven aan de klimaatteams van de gemeenten. Begin maart werd ook een burgerbevraging opgestart, waardoor ook burgers de mogelijkheid kregen om hun input te geven. 

Vervolgtraject

Na goedkeuring door de gemeenten zal bekeken worden hoe het regionale plan lokaal vertaald kan worden. Interwaas ondersteunt de lokale besturen in deze oefening. In het najaar brengt Interwaas voor elk lokaal bestuur de klimaatteams samen met als doel:

• Een overzicht te krijgen van waar de verschillende lokale besturen de komende jaren op willen inzetten.
• Het concreter maken van de acties: wie, wanneer, hoe, welke middelen, ...

Ieder lokaal bestuur zal hierbij vanuit haar eigen karakter, mogelijkheden en pijnpunten lokale acties kiezen. Vanuit de coördinerende rol binnen Waasland Klimaatland zal Interwaas er wel op toezien dat vanuit elke gemeente voldoende impactvolle acties worden opgenomen in functie van onze doelstelling om minstens 40% CO₂-reductie te behalen tegen 2030. Elke gekozen actie zal in de loop van het najaar uitgewerkt worden in een actiefiche. De bedoeling is om in het voorjaar van 2023 met de eerste acties van start te gaan. De actiefiches worden in combinatie met het klimaatrapport van provinciesincijfers.be beschouwd als een 'lokaal mitigatieplan'.

Voor de opvolging van de 40%-reductiedoelstelling en de klimaatacties, maken we gebruik van FutureProofedCities. Het platform biedt hiervoor immers een aantal behulpzame functies:

• Interwaas kan de inspanningen van al haar gemeenten monitoren. Elk lokaal bestuur voegt haar klimaatacties, de status en resultaten aan een eigen plan toe. Op basis van de som van al deze lokale plannen wordt dan voor de regio de verwachte CO₂-uitstoot berekend en gevisualiseerd.
• Interwaas kan, op dezelfde manier als de lokale besturen, ook regionale acties toevoegen. Zo bekomen we in één overzicht alle lokale en regionale inspanningen.
• We kunnen inspiratie halen uit de plannen en acties van meer dan 120 gemeenten die eveneens zijn aangesloten bij dit platform.
• Het platform laat toe om de ingegeven acties en hun progressie zichtbaar te maken en te communiceren naar inwoners van de regio. Dit zorgt voor een zekere transparantie en ook sensibilisatie.