2022_CBS_01456 - Bodemsaneringsproject 3M Belgium, subzone 1A: conformiteitsverklaring door Ovam: voorstel tot kennisname.

Ovam verklaarde op 27 oktober het bodemsaneringsproject conform aan de bepalingen van het Bodemdecreet. Ze legde een aantal bijzondere voorwaarden op aan de saneringsplichtige 3M Belgium.

Voor de voorwaarden opgenomen in het conformiteitsattest wordt naar de bijlage in dit collegepunt verwezen.

De dienst Leefomgeving heeft nagekeken of de in het collegebesluit voorgestelde voorwaarden al dan niet werden overgenomen in het conformiteitsattest. Voor een bespreking per voorwaarde wordt eveneens naar de bijlage verwezen.

Conclusies:

• De in het gemeentelijk advies voorgestelde koppelkansen (maatregelen die het mogelijk maken om een kwaliteitssprong te maken inzake watergebruik, waterbeheer, klimaat, afkoppeling enz) werden niet meegenomen in het conformiteitsattest.

Het conformiteitsattest stelt dat de inbouw van de voorgestelde koppelkansen verder gaan dan de uitvoering van het BSP, en worden daarom niet weerhouden in het beslissend gedeelte. De Ovam stelt dat indien er meer dan functioneel herstel moet gebeuren, dit in onderling overleg tussen eigenaar en saneringsplichtige moet gebeuren. Dit maakt dat de koppelkansen op basis van het BSP vrijblijvend zijn. Het volledig herstel van tuinen kan niet afdwingbaar worden opgelegd via het saneringsproject. Er kan wel een financiële  compensatie worden gegeven om de eigenaar toe te laten een volledig herstel uit te voeren. 

 Het ontwerp-Sitebesluit, dat in oktober 2022 reeds principieel werd goedgekeurd door de Vlaamse regering, legt wel herstelmaatregelen op:

Voor de toepassing van dit besluit wordt de uitvoering van het volledig herstel naar aanleiding van bodemsaneringswerken op percelen binnen de site aanvullend als een onderdeel van de bodemsanering in de zin van artikel 2, 21° van het Bodemdecreet beschouwd.

 In het conformiteitsattest van de gefaseerde bodemsaneringsprojecten zal de OVAM verwijzen naar de verplichting van de saneringsplichtige om naar aanleiding van de bodemsaneringswerken een volledig herstel van de percelen uit te voeren op basis van voorliggend sitebesluit.

 Wat het volledig herstel betreft zoals in dit besluit voorzien, zal specifiek ook rekening worden gehouden met elementen van de bestemming van de gronden, behoud en recuperatie  van plantgoed, behoud van de bodemkwaliteit, biodiversiteit en klimaatadaptatie van de te saneren gronden (zoals bebossing, ontharding, regenwatercaptatie, water- en droogtebestrijding, aanplanting van bomen, hagen en houtkanten, onderzoek naar en inzet van fytoremediatie (proefproject hennep), herleggen van waterlopen…) en dit binnen een benadering van de omgeving waarin de verontreinigde grond zich bevindt. 

Vermits het Sitebesluit nog niet definitief is, kon de verwijzing ernaar in het conformiteitsattest nog niet gebeuren. Uit contact met de Ovam blijkt dat deze bepalingen – eens het sitebesluit  definitief is goedgekeurd - zullen worden meegenomen bij de opmaak van het draaiboek.

• Het verplicht op te maken draaiboek incorporeert veel van de door de gemeente voorgestelde voorwaarden, zoals
  • Fasering van de sanering;
  • Maatregelen tegen verspreiding van verontreiniging;
  • Koppelkansen;
  • Onderzoek naar geschiktheid van landbouwpercelen na sanering;
  • De dikte van de aanvulling afgestemd op het terreingebruik;
  • Behoud van waardevol groen;
  • Oprichting van een multidisciplinair team;
  • De opmaak van een door de gemeente goed te keuren verkeersplan.
• Maatregelen ter voorkoming van verspreiding van verontreiniging worden zowel in een stofbeheersplan als in het op te maken draaiboek opgenomen.
• Pas na indiening en goedkeuring van het eindevaluatieverslag over de sanering zal – enkel op aanvraag – een nieuw BA worden verstrekt. Dit is procedureel zo voorzien in het bodemdecreet.
• Het verzoek om een éénmalige en finale invasieve bodemsanering werd niet weerhouden. 3M dient voordat de sanering wordt aangevat door middel van een studie aan te tonen dat er geen hercontaminatie kan gebeuren. De dienst Leefomgeving gaat ervan uit dat tegen mei 2023, de termijn waarbinnen de sanering moet worden aangevat, de conclusies van het BBO dat de grondwater- en ecotoxverontreiniging onderzoekt, duidelijk zal zijn of de bodemsanering al dan niet definitief is.
• De voorwaarde voor een vrijwillige sanering van de bodem binnen serres werd als voorwaarde opgenomen.
• De blijvende aansprakelijkheid van 3M om in te staan voor de sanering van niet-gesaneerde delen van een perceel is wel vastgelegd, maar niet dat 3M op dat moment een nieuw BSP moet indienen (dit is in de praktijk ook niet realistisch voor elk individueel perceel). Het Sitebesluit beschrijft een regeling waarbij 3M alle kosten van grondverzet e.d. op zich moet nemen in deze gevallen.
• Vrijwillige overdracht en/of herbestemming van landbouwgronden werd opgenomen als taak voor de Vlaamse overheid en de gemeente Zwijndrecht in het Saneringsverbond (sectie B. Leefbaarheid en Ecologie, p. 22).
• Ter voorkoming van stofverspreiding van onverharde delen van het openbaar domein dient 3M een beheerplan op te maken.
• De nazorg op het project wordt van 6 maanden op 3 jaar gebracht.

Advies van de dienst Leefomgeving

Gelet op de hierboven vermelde conclusies en het aankomende Sitebesluit dat de lacunes van het BSP invult, is de dienst van oordeel dat er geen aanleiding is om een beroep in te dienen bij de Vlaamse regering, en stelt ze aan het college voor om kennis te nemen van het conformiteitsattest.

Decreet van 27 oktober 2006 betreffende de bodemsanering en de bodembescherming

Besluit van de Vlaamse Regering van 14 december 2007 houdende vaststelling van het Vlaams reglement betreffende de bodemsanering en de bodembescherming