2023_CBS_01144 - Derde gefaseerd bodemsaneringsproject 3M Zwijndrecht - Transitie WZI Hydraulische barrière, Canadastraat 11: advies schepencollege.

Op 25 juli 2023 diende ERM, de bodemsaneringsdeskundige van 3M Belgium, een derde gefaseerd  bodemsaneringsproject 3M Zwijndrecht - Transitie WZI Hydraulische barrière, Canadastraat  11, 2070 Zwijndrecht' in bij de Ovam.

Dat gefaseerd bodemsaneringsproject heeft betrekking op de tijdelijke waterzuivering voor de zuivering van het met PFAS verontreinigde grondwater afkomstig van de 500 meter lange hydraulische barrière aan de zuidelijke perceelsgrens van het 3M terrein in Zwijndrecht.

Het onttrekken van het grondwater vormt geen onderdeel van onderhavig derde gefaseerd bodemsaneringsproject. Dit is reeds opgenomen in het conform verklaard bodemsaneringsproject van 29 oktober 2008 met kleine wijziging (memo dd. 1 juli 2022 en diens addendum dd. 3 augustus 2022 opgesteld door ERM).

Het gezuiverde grondwater wordt geloosd op oppervlaktewater (Schelde) en deels hergebruikt ter hoogte van de bomenrij (populieren) nabij de hydraulische barrière.

Het gebruik van bedrijfsafvalwater voor de drup-infiltratie is uitgesloten door het verbod op de indirecte lozing in grondwater van bedrijfsafvalwater dat gevaarlijke stoffen van de bijlage 2B van het Vlarem II bevat, wat voor het bedrijfsafvalwater van 3M het geval is.

Het gebruik van leidingwater werd niet weerhouden omwille van de duurzaamheid. De drup-infiltratie betreft een laagwaardige toepassing van water waarvoor de inzet van drinkwater niet verantwoord is.

Het retourneren van een deel van het bemalingswater van de hydraulische barrière onder de vorm van drup-infiltratie is wel verantwoord, zowel op vlak van duurzaamheid als op milieujuridisch vlak.

Het retourneren van opgepompt bemalingswater in dezelfde watervoerende laag via injectie of infiltratie is vervat in de rubriek 53 van de indelingslijst van het Vlarem II. De rubriek 53 is het voorwerp van de kleine wijziging van het goedgekeurde eerste gefaseerd BSP van 29 oktober 2008, zoals omschreven in de goedkeuring van OVAM van 23 augustus 2022 (referentie BB-BEDR-BVG-20220506956).

Er zal een volume van 21 m³/dag worden geretourneerd via drup-infiltratie tijdens het groeiseizoen.

De volgende afwijkingen worden bijgevolg gevraagd: 

• Afwijking om bemalingswater te retourneren dat is behandeld door de transitie waterzuiveringsinstallatie.
• Afwijking om bemalingswater te retourneren met concentraties van de volgende stoffen (zijnde de effluentconcentraties die door de transitie waterzuiveringsinstallatie worden gehaald en die hoger zijn dan bovenvermeld toetsingskader): - WAC-PFAS kwantitatieve parameters: 20 ng/l (t.o.v. de rapportagegrens van 10 ng/l voor grondwater).

Voor individuele kwantitatieve WAC PFAS parameters wordt een maximum concentratie van 20 ng/l voorzien na zuivering. Dit water wordt dan door druppelirrigatie toegediend aan de wortelzone van de populieren, waarvan verwacht wordt dat zij het overgrote deel van dit geherinfiltreerd water opnemen. De fractie die niet wordt opgenomen blijft binnen de invloedssfeer van de hydraulische barrière en wordt op die manier opgepompt en opnieuw naar de transitie WZI gestuurd, zodat de herinfiltratie binnen een gesloten systeem gebeurt.

Tenslotte dient vermeld dat deze herinfiltratie van gezuiverd grondwater met een maximum concentratie van 20 ng/l aan WAC PFAS een tijdelijke karakter heeft, zolang de transitie WZI actief is. Zodra de nieuwe permanente bedrijfswaterzuivering actief is (momenteel in Q4 van 2025 voorzien), waar lagere concentraties van WAC PFAS verwacht worden, zal gezuiverd water van deze WZI voorgesteld worden ter irrigatie van de populieren.

Voor alle stoffen behalve de WAC-PFAS zal hoogstens geretourneerd worden aan de actuele concentraties van de betrokken stoffen in het grondwater. Voor de WAC-PFAS zal geretourneerd worden aan significant lagere concentraties dan de actuele concentraties in het grondwater.

Resultaten van het openbaar onderzoek:

Er werd één bezwaarschrift ingediend tijdens het openbaar onderzoek, dat liep van 8 augustus 2023 tot en met 6 september 2023. Dit bezwaarschrift handelt in hoofdzaak over:

• De te beperkte scope van dit BSP.
• Het te beperken invullen van de saneringsdoelstelling “het voorkomen van verdere verspreiding van PFAS in grondwater naar receptoren buiten de 3M-site door het beheersen van de bronzones en het maximaal verwijderen van vuilvracht voor zover technisch/financieel haalbaar”.
• Het te weinig gericht zijn van dit dossier op een brongerichte saneringsaanpak.
• Nood aan herinfiltratie van gezuiverd grondwater om verdroging tegen te gaan.
• Nood aan maatregelen om verwaaiing tegen te gaan.
• Nood aan globale zuivering (niet enkel pfas) van grondwater in functie van herinfiltratie buiten de bedrijfsterreinen.

Bespreking van dit bezwaar:

• In het door de Vlaamse regering vastgestelde Sitebesluit dd.  31/03/2023 werden voorzorgsmaatregelen en maatregelen inzake natuurbescherming opgenomen. Daarnaast werden in art. 5 tot 7 van het Sitebesluit onderzoeksplichten met daaraan gekoppelde timing aan 3M Belgium opgelegd. Dit BSP maakt deel uit van die onderzoeksplichten en maatregelen (art. 7 §3).
• Bezwaarindiener haalt het probleem van de nog steeds aanwezige verspreiding van pfas in omgevingslucht aan. Het college kan deze vraag onderschrijven door eerst een brongerichte aanpak na te streven, maar kan dit niet opleggen in onderhavig bodemsaneringsproject.
• Zoals gesteld in het bezwaarschrift, dienen alle mogelijke maatregelen te worden genomen om verdroging, zowel op de bedrijfsterreinen als in de naburige (natuur-)gebieden, tegen te gaan. Deze maatregelen werden ook reeds in afzonderlijke bestuurlijke maatregelen opgelegd aan 3M Belgium.

Decreet van 27 oktober 2006 betreffende de bodemsanering en de bodembescherming

Besluit van de Vlaamse Regering van 14 december 2007 houdende vaststelling van het Vlaams reglement betreffende de bodemsanering en de bodembescherming