De Zwijndrechtse bevolking blijkt immers jarenlang blootgesteld aan PFOS, en wel ten gevolge van een geëigend gebruik van de leefomgeving. De gemeente moet bijgevolg gesaneerd worden. Tot dan gelden een milieutechnische standstill (bodem en grondwater mogen slechts met de grootste voorzichtigheid worden verplaatst) en beperkingen op het geëigend gebruik van percelen (“no regret-maatregelen”). Of de leefomgeving na de sanering vrij en onbeperkt zal kunnen worden gebruikt, is vandaag onzeker. Bovendien is vastgesteld dat er ook vandaag nog verspreiding van PFOS gebeurt, met voortdurende aanrijking van bodem en grondwater als gevolg.
Tal van domeinen worden daardoor gelijktijdig getroffen, met aanzienlijke mentale, economische en ecologische schade tot gevolg. Finaal staan de leefbaarheid, de attractiviteit en de veerkracht van Zwijndrecht onder druk, en wel binnen alle bestemmingen (openbaar domein, wonen, bedrijvigheid, landbouw, natuur).
De gemeente ondervindt sinds juni 2021 problemen bij het beheer en de duurzame ontwikkeling van haar eigendommen (bv. vertraging bij infrastructuurwerken, hindernissen bij de opmaak van technische verslagen, vinden van geïnteresseerde bieders voor openbare aanbestedingen, omschakeling op stadswater, aanpassing van werkschema’s aan de weersomstandigheden, tal van risico’s bij de start van werken). Wat geldt voor de gemeente, geldt evenzeer voor de inwoners. Zelfs een globale regeling voor ten laste neming van grondverzet en waterzuivering is er nog niet, ondanks een Sitebesluit dat door de Vlaamse overheid aan 3M Belgium werd opgelegd.
De gemeente heeft chemiebedrijf 3M Belgium al in oktober 2021 middels een ingebrekestelling aansprakelijk gesteld voor alle veroorzaakte schade en voor alle lasten waarmee de gemeente, de gemeenschap en de inwoners vandaag worden opgezadeld. De gemeente staat erop dat 3M Belgium de gemeente en haar inwoners niet alleen de nodige ondersteuning biedt, maar ook een perspectief op herwaardering van de omgeving waarin zij per slot van rekening hebben geïnvesteerd. Het bedrijf biedt tot vandaag geen afdoend antwoord op deze vordering. Het blijft voorlopig bij fragmentarische tegemoetkomingen en beloftes.
Hoe langer 3M Belgium talmt met billijke schadevergoedingen, hoe groter de schade voor de gemeente, de gemeenschap, de inwoners en alle gebruikers van het gemeentelijk grondgebied. Daarnaast is er de aanhoudende imagoschade die, samen met de lasten horend bij een verontreinigd grondgebied, investeerders weghoudt. Tot slot dreigt het draagvlak voor bodemsanering bij de bevolking af te kalven wanneer er geen compensatie noch een aantrekkelijk perspectief wordt geboden.
De gemeente heeft reeds een strafklacht lopen bij de onderzoeksrechter. Om 3M Belgium te bewegen tot tegemoetkoming is het aangewezen om daarnaast een aansprakelijkheidsvordering aanhangig te maken bij de rechtbank van eerste aanleg.
Het college geeft aan zijn raadsvrouw meester Erika Rentmeesters de opdracht om ten aanzien van 3M een buitencontractuele aansprakelijkheidsvordering (1382 BW) in hoofdorde en een foutloze aansprakelijkheidsvordering (artikel 1384, lid 1 BW) in tweede orde in te stellen bij de rechtbank van eerste aanleg voor alle PFAS-gerelateerde schade ten aanzien van de gemeente Zwijndrecht en haar inwoners.