De PFAS - verontreiniging in Zwijndrecht brengt mentale, economische en ecologische schade toe die gedeeltelijk hersteld kan worden door herwaarderingsingrepen op macroniveau, waar mogelijk in rechtstreekse synergie met de invasieve sanering die aan de saneringsplichtige 3M wordt opgelegd. Tal van domeinen worden immers gelijktijdig getroffen door de verontreiniging en saneringsopgave, waaronder:
Al van bij aanvang is het bestuur zeer actief en gedreven om deze schade te herstellen. Als lid van het Saneringsverbond, dat in november 2022 afgesloten werd tussen een aantal betrokken partners, maakt de gemeente aanspraak op een budget van in totaal €15 miljoen aan Vlaamse subsidies om de nadelige effecten van deze verontreiniging om te buigen in opportuniteiten en koppelkansen. De gemeente kan hiervoor gedurende een periode van 10 jaar subsidiedossiers indienen bij de Vlaamse overheid om passende maatregelen op haar grondgebied uit te voeren. Al deze subsidieprojecten worden verzameld in een ‘Masterplan Herwaardering PFAS-hotspot Zwijndrecht’.
Het Masterplan zal in hoofdzaak invulling geven aan vijf doelstellingen:
Om de middelen om te zetten in maatregelen op het terrein, werd besloten om een PFAS-team op te richten binnen de gemeentelijke administratie. De aanwerving van deze profielen (een coördinator, een ruimtelijk planner, een deskundige milieu en een deskundige uitvoering) is nog steeds lopende.
In afwachting van de installatie van dit PFAS-team schreef de gemeente een openbare aanbesteding uit om het Masterplan alvast op te starten. De gemeente dient immers uiterlijk eind maart 2024 een ontwerp-Masterplan voor te leggen aan de stuurgroep, onder leiding van het departement Omgeving. De voorzitter van deze stuurgroep dient finaal zijn goedkeuring te verlenen, zodat in een volgende fase subsidiedossiers kunnen worden ingediend, ten belope van globaal ongeveer € 10 mio.
Trajectbegeleider Common Ground heeft de opdracht vanaf 1 januari 2024 opgenomen. Ze zal de coördinatie van de opmaak van het Masterplan doen, dat zal bestaan uit enerzijds een visienota, en anderzijds een maatregelentabel met projecten en initiatieven die de komende jaren zullen worden uitgerold. Common Ground zal voor de uitwerking van de maatregelentabel een beroep doen op de expertise van Studiegroep Omgeving. Zowel Common Ground als Omgeving kunnen bogen op een ruime (internationale) portfolio, zodat we kunnen stellen dat we met hen een goede partner aangetrokken hebben.
In juni 2023 organiseerde de gemeente al een eerste bewonersmoment over dit Masterplan. Hieruit kwamen al heel wat goede suggesties en voorstellen naar voren, zoals een sterker ‘traag’ netwerk langs aangename verblijfsplekken, meer buurtgroen, of bebossing om industrie en snelwegen bijkomend te bufferen. De gemeente heeft alle ideeën samengebracht in een voorlopige maatregelenlijst. Daarnaast zijn er ook projecten die mogelijk naar voren worden geschoven, omdat ze een opportuniteit bieden om versneld de doelstellingen te bereiken.
Op 5 en 8 februari werden bevragingen gedaan onder vorm van werktafels, en dit met:
Op 20 februari 2024 werd een bewonersvergadering gehouden, waarbij alle voorgestelde en gedefinieerde projecten werden voorgelegd. De bewoners kregen de gelegenheid om verder te verfijnen en aan te vullen.
De longlist van al deze projecten en voorstellen werd in bijlage toegevoegd.
De voorstellen op deze longlist worden beoordeeld op basis van op voorhand vastgelegde doelstellingen en selectiecriteria. Door deze filtering wordt een shortlist bekomen, waar ook nog een prioritering wordt vastgelegd.
Toelichting vanwege schepen Vervaet, Karel Boonen en Common Ground/Omgeving.
Het college neemt kennis van de nota van de dienst Leefomgeving, en van het actieplan "Recht op Zwijndrecht".
Het college adviseert het actieplan positief en legt het ter goedkeuring voor aan de gemeenteraad.